اثر بهمن نامور مطلق- بهروز عوض پور

تعداد صفحه: ۲۴۰

ژانر: اسطوره

جنسیت صدای مناسب: هرکدام

سن صدای مناسب:

درباره‌ی کتاب: ماکس مولر یکی از برجسته¬ترین محققان قرن نوزدهم است که به تنهایی بنیان‌گذار چندین دانش یا گرایش به حساب می¬آید. دانش دین¬شناسی به ویژه دین¬شناسی تطبیقی و اسطوره¬شناسی به ویژه اسطوره‌شناسی تطبیقی با نظرات وی شکل علمی به خود گرفتند. وطن وی دانش بود، چنان که در آلمان متولد شد و پس از تحصیلات اولیه در آلمان به منظور تکمیل آن‌ها به فرانسه رفت، مدتی آن‌جا به تحصیل پرداخت و برای دستیابی به منابع شرقی و ادامه‌ی پژوهش به انگلستان رفت و در آن‌جا مستقر شد. به همین دلیل وی میراث‌دار چندین رویکرد علمی مانند ایده¬آلیسم و فیلولوژی آلمانی، عقل‌گرایی و پوزیتیویسم فرانسوی و تجربه‌گرایی و سیانتیسم انگلیسی است. اسطوره‌شناسی یکی از دانش‌های مورد علاقه مولر بود چنان که بخش مهمی از پژوهش‌های او به این حوزه اختصاص دارد. مولر با توجه به تجربه پژوهشی خود به رویکردی تازه در اسطوره‌شناسی دست یافت که به طور هم‌زمان از سه خاستگاه فیلولوژی، پوزیتویسم و سیانتیسم بهره می‌برد. این رویکرد تازه بی‌سابقه بود و نزد اسطوره‌شناسان پیشین به ویژه بنیان‌گذار دانش اسطوره‌شناسی یعنی فردریش کروزر دیده نمی‌شود. البته با توجه به پارادایمی که مولر در آن می‌زیست برخی دیگر از محققان مانند کوهن نیز در همین مسیر گام‌های قابل توجهی برداشتند، اما هیچ یک موفقیت مولر را کسب نکردند.

گزیده‌ای از متن کتاب: مولر علاوه بر این که اسطوره¬شناسی را وارد دوره جدیدی کرد و بنیان‌های علمی آن را استحکام بخشید، چنان که به همین دلیل برخی وی را اساساً بنیان‌گذار این دانش می¬دانند، توانست نخستین شاخه اسطوره¬شناسی یعنی اسطوره¬شناسی تطبیقی را نیز طراحی کند. در دوره¬ای که بر پایه مواجهه‌ی غرب با شرق و منابع شرقی همچنین اهمیت مطالعه این منابع هر دانشی شاخه¬ای تطبیقی وضع می¬کرد، در اسطوره¬شناسی این امر مهم به دست ماکس مولر محقق گردید. اسطوره¬شناسی تطبیقی به مطالعه اسطوره¬های دو تمدن غربی و شرقی می‌پرداخت. مطالعه تطبیقی پیش‌تر توسط محققانی مانند کروزر انجام می¬گرفت اما این مطالعات اغلب مواقع درون تمدنی بود، برای مثال میان فرهنگ یونانی و فرهنگ رومی. در واقع تا پیش از مولر هیچگاه مطالعاتی روشمند به مقایسه میان اسطوره¬های شرقی و غربی نپرداخته بود. و از همین راه اگر در این مورد که وی بنیان‌گذار دانش "اسطوره¬شناسی" است تردید وجود دارد در این که او بنیان‌گذار "اسطوره¬شناسی تطبیقی" است اختلافات بسیار اندک است. به بیان دیگر، مولر توانست دانش بسیار جوان اسطوره-شناسی را که حاصل مطالعات نیمه اول قرن نوزدهم بود صاحب فرزند یا شاخه¬ای به نام اسطوره-شناسی تطبیقی در نیمه دوم همین قرن کند. در این دوره، دانش‌ها و مطالعات تطبیقی که خود را در عرصه¬های گوناگون معرفت غربی گسترده بودند به غرب امکان داد تا شرق را بشناسد. همچنین غرب را به اشتباه تاریخی و بنیادین خویش، این گمان که با شرق تفاوت ماهوی دارد، آگاه کرد. اسطوره¬شناسی تطبیقی مانند زبان‌شناسی تطبیقی و حتی آناتومی تطبیقی ثابت کرد که بخشی از آسیا با اروپا رابطه خویشاوندی داشته ¬است. پس از این مناسبات میان دو تمدن غربی و شرقی دچار دگرگونی‌های اساسی شد. مطالعات مولر در حوزه اسطوره توسط نسل‌های پسین، شخصیت‌هایی مانند ژرژ دومیزیل، تداوم یافت.